U praksi su česti slučajevi da se pravnim licima iz Republike Srbije pružaju „mešovite“ ino-usluge, te je određivanje poreskog tretmana naknada koje rezidenti isplaćuju nerezidentima s tim u vezi uvek kompleksno pitanje. Neophodno je raspolagati svim relevantnim informacijama, kako bi se na ispravan način odredio karakter ino-usluge prema njenoj suštini i ujedno poreski tretman.

Kada je u pitanju naknada koju rezident isplaćuje nerezidentu po osnovu softverske licence, prvi korak bi bio kvalifikovanje softvera. Softver se kvalifikuje kao autorsko delo, jer je  Zakonom o autorskom i srodnim pravima propisano da se, autorskim delom, smatraju naročito pisana dela, u koja, pored ostalih, spadaju i računarski programi sa pratećom tehničkom i korisničkom dokumentacijom u bilo kojem obliku njihovog izražavanja, uključujući i pripremni materijal za njihovu izradu i dr. Stoga naknada koja se plaća predstavlja autorsku naknadu.

Zakon o porezu na dobit pravnih lica (dalje: „ZPDPL“) propisuje da ukoliko nerezidentno pravno lice od rezidentnog pravnog lica ostvari prihod po osnovu naknada od autorskog i srodnih prava i prava industrijske svojine (dalje: „autorska naknada“), pravno lice iz Republike Srbije je dužno da obračuna i plati porez na dobit po odbitku.

Dodatno prilikom utvrđivanja obaveze plaćanja poreza na dobit po odbitku treba ispitati da li je nerezident iz jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom (dalje: „zemlja poreskog raja“) ili iz države sa kojom Srbija ima zaključen ugovor o izbegavanju dvostrukog oporezivanja (dalje: „UIDO“) ili neke druge države, od čega će zavisiti koja će se poreska stopa primenjivati.

Poreska stopa predviđena ZPDPL-om iznosi 20% od bruto iznosa autorske naknade, ali ukoliko nerezident dokaže status rezidenta države sa kojom Srbija ima zaključen UIDO, kao i da je stvarni vlasnik prihoda, tada će se primenjivati odredbe UIDO i poreska stopa propisana istim. Na bruto iznos autorske naknade koju domaće pravno lice plaća nerezidentu iz zemlje poreskog raja se obračunava i plaća porez po odbitku po stopi od 25%.

S druge strane, rezidentna pravna lica često isplaćuju nerezidentnim pravnim licima, osim autorske naknade na ime licence za softver, i naknade za usluge održavanja i/ili unapređenja softvera, koja nema karakter autorske naknade, te ne podleže obračunavanju i plaćanju poreza na dobit po odbitku. 

Stoga bi u slučaju „mešovitih“ ino-usluga (kada se plaćanje vrši po osnovu licence za softver, kao i po osnovu održavanja i/ili unapređenja softvera), nerezident trebalo rezidentu da izda dva (2) računa-fakture, od kojih bi se jedan odnosio na usluge po osnovu održavanja i/ili unapređenja softvera, a drugi na usluge po osnovu licence za korišćenje softvera.

Na kraju, sa aspekta Zakona o PDV, prenos, ustupanje i davanje na korišćenje autorskih i srodnih prava – licenci, kao i drugih prava intelektualne svojine se smatra prometom usluga, što svakako karakteriše i održavanje i/ili unapređenje softvera.

Stoga na osnovu pravila o mestu prometa usluga, koja su propisana Zakonom o PDV, treba utvrditi ko je poreski dužnik, pružalac ili primalac usluga. U slučaju da je to domaće pravno lice, ono će biti dužno da primeni interni obračun PDV-a (reverse charge), s tim što obračunati PDV istovremeno može da odbije kao prethodni porez (ulazni PDV).

Autor: Goran M. Ćiraković, advokat

Fotografija: Pexels